Lần đầu tiên, các công ty thuốc lá lớn của Hoa Kỳ, bao gồm Altria, R.J.Reynold Tobacco, Lorilard, và Philip Morris USA, đã buộc phải đưa ra các tuyên bố cho người Mỹ biết sự thật về thuốc lá và tác hại của thuốc lá.
Cảnh báo về tác hại của hút thuốc lá bên ngoài vỏ bao thuốc bày bán tại một cửa hàng ở Dakar, Senegal.Ảnh: AFP/TTXVN.
Các “Tuyên bố” này bắt nguồn từ một vụ kiện do Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đệ trình vào năm 1999 cáo buộc các công ty thuốc lá lớn đã vi phạm pháp luật. Năm 2006, Thẩm phán Tòa án Quận Hoa Kỳ Gladys Kessler đã ban hành phán quyết tuyên bố các công ty thuốc lá này đã vi phạm luật gian lận và tham gia vào một âm mưu kéo dài hàng thập kỷ để đánh lừa công chúng Mỹ về những ảnh hưởng sức khỏe của việc hút thuốc và tiếp thị thuốc lá với trẻ em.
Trong bản tuyên bố cuối cùng dài 1.683 trang, vị thẩm phán đã chi tiết việc “các công ty thuốc lá đã tiếp thị và bán các sản phẩm chết người của họ với sự nhiệt tình, lừa dối và tập trung vào thành công tài chính của họ, mà không quan tâm tới những bi kịch với con người hay chi phí xã hội mà thành công của họ gây ra”.
Thẩm phán Kessler ra lệnh cho các công ty thuốc lá phải đưa ra các “tuyên bố sự thật” để khắc phục về năm vấn đề mà họ đã cố tình lừa dối công chúng bao gồm: Ảnh hưởng tới sức khỏe của việc hút thuốc; Nicotine và nghiện thuốc lá; Không có lợi ích sức khỏe rõ ràng từ việc hút thuốc lá “ít tar”, “nhẹ”, “siêu nhẹ” và “tự nhiên”; Việc thiết kế thuốc lá và thành phần thuốc lá để đảm bảo cung cấp nicotine tối ưu; Các tác động bất lợi tới sức khỏe do tiếp xúc với khói thuốc thụ động.
NỘI DUNG “TUYÊN BỐ SỰ THẬT” THEO LỆNH CỦA TÒA ÁN
Ảnh hưởng sức khỏe của việc hút thuốc
Tòa án liên bang đã ra lệnh cho Altria, R.J.Reynold Tobacco, Lorilard, và Philip Morris USA thực hiện các tuyên bố này về ảnh hưởng của hút thuốc.
– Trung bình, mỗi ngày có 1200 người Mỹ tử vong do hút thuốc lá.
– Số người chết do hút thuốc lá hàng năm nhiều hơn số người chết do tội phạm giết người, AIDS, tự sát, ma túy, tai nạn xe hơi, và rượu bia cộng lại.
– Hút thuốc gây ra bệnh tim, khí phế thũng, bệnh bạch cầu tủy xương cấp tính, ung thư miệng, thực quản, thanh quản, phổi, dạ dày, thận, bàng quan, và tụy.
– Hút thuốc cũng gây giảm khả năng sinh sản, cân nặng khi sinh ở trẻ sơ sinh và ung thư cổ tử cung
Nicotine và nghiện thuốc lá
Tòa án liên bang đã ra lệnh cho Altria, R.J.Reynold Tobadcco, Lorilard, và Philip Morris USA thực hiện các tuyên bố này về Nicotine và nghiện thuốc lá.
– Hút thuốc lá có khả năng gây nghiện cao.
– Nicotine là chất gây nghiện có trong thuốc lá. Các công ty thuốc lá cố ý điều chế thuốc lá với lượng nicotine đủ để tạo ra và duy trì nghiện.
– Không dễ để bỏ thuốc lá.
– Khi hút thuốc, nicotine thực sự thay đổi não bộ-đó là lý do tại sao rất khó để bỏ hút thuốc.
Không có lợi ích sức khỏe đáng kể từ hút thuốc lá “ít tar”, “nhẹ”, “siêu nhẹ”, và “tự nhiên”
Tòa án liên bang đã ra lệnh cho Altria, R.J.Reynold Tobadcco, Lorilard, và Philip Morris USA thực hiện các tuyên bố này về thuốc lá “nhẹ” (light) và “ít tar” (low tar) cũng có hại như thuốc lá thông thường.
– Nhiều người hút thuốc chuyển sang dùng thuốc lá ít tar và thuốc lá nhẹ thay vì bỏ thuốc vì họ nghĩ rằng thuốc lá ít tar và thuốc lá “nhẹ” ít gây hại hơn. Họ đã nhầm.
– Người hút thuốc lá “ít tar” và “nhẹ” hít phải cùng một lượng tar và nicotine như họ sẽ hút từ thuốc lá thông thường.
– Tất cả các thuốc lá đều gây ung thư, bệnh phổi, nhồi máu cơ tim, tử vong sớm-“nhẹ”, “ít tar”, “siêu nhẹ”, và “tự nhiên”. Không có loại thuốc lá nào là an toàn.
Thành phần thuốc lá và thuốc lá được thiết kế để đảm bảo cung cấp Nicotine tối ưu
Tòa án liên bang đã ra lệnh cho Altria, R.J.Reynold Tobadcco, Lorilard, và Philip Morris USA thực hiện tuyên bố này về thuốc lá được thiết kế để tăng cường cung cấp nicotine.
– Altria, R.J.Reynold Tobadcco, Lorilard, và Philip Morris USA đã cố ý thiết kế thuốc lá để khiến thuốc lá dễ gây nghiện hơn.
– Các công ty thuốc lá kiểm soát tác động và việc phân phối nicotine bằng nhiều cách, bao gồm thiết kế các bộ lọc và chọn giấy thuốc lá để tối đa hóa việc hấp thụ nicotine, bổ sung thêm amoniac để làm cho thuốc lá có vị mạnh hơn, và kiểm soát sự pha trộn vật lý, hóa học của thuốc lá.
– Khi hút thuốc, chất nicotine thực sự thay đổi não bộ-đó là lý do tại sao rất khó để bỏ thuốc.
Ảnh hưởng sức khỏe của việc tiếp xúc với khói thuốc thụ động
Tòa án liên bang đã ra lệnh cho Altria, R.J.Reynold Tobadcco, Lorilard, và Philip Morris USA thực hiện tuyên bố này về ảnh hưởng sức khỏe của việc tiếp xúc với khói thuốc thụ động:
– Hút thuốc thụ động giết chết hơn 38.000 người Mỹ mỗi năm.
– Hút thuốc thụ động gây ung thư phổi và bệnh mạch vành ở người trưởng thành không hút thuốc.
– Trẻ em tiếp xúc với khói thuốc lá gia tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS), nhiễm trùng hô hấp cấp, vấn đề về tai, làm trầm trọng bệnh hen, và giảm chức năng phổi.
– Không có mức độ an toàn khi tiếp xúc với khói thuốc.
Mặc dù gặp phải sự phản kháng của các công ty thuốc lá trong việc làm yếu và trì hoãn việc đưa ra các tuyên bố sự thật này, cuối cùng sau 11 năm, các công ty thuốc lá buộc phải đưa những tuyên bố này ra công chúng.
Theo lệnh tòa án Liên bang, bắt đầu từ ngày 26/11/2017, các công ty thuốc lá bao gồm Altria, R.J.Reynold Tobacco, Lorilard, và Philip Morris USA phải bắt đầu đăng tải “tuyên bố sự thật” (correcctive statements) trên các phương tiện truyền thông ở Mỹ về điều mà các công ty này đã che giấu người tiêu dùng và các cơ quan y tế công cộng trong nhiều thập kỉ qua đó là: thuốc lá gây nghiện và gây tử vong, và họ cố ý điều chế các sản phẩm của họ để khiến chúng có thể gây nghiện hơn.
Các công ty thuốc lá được yêu cầu xuất bản 5 video 30 giây phát sóng trên truyền hình (phát sóng 5 lần/tuần trong vòng 1 năm) và chạy trên trang nhất của 50 tờ báo trên khắp Nước Mỹ để nói về các tuyên bố này. Các tuyên bố không chỉ tập trung vào các tác hại của việc sử dụng thuốc lá mà còn yêu cầu các công ty thừa nhận rằng họ “cố ý thiết kế thuốc lá với đủ chất nicotine để tạo ra và duy trì tình trạng nghiện”.
Hạnh Nguyễn