Tác Hại Của Khói Thuốc Lá – Hút Thuốc Lá Thụ Động

Hằng ngày chúng ta vẫn thường hay hít phải khói thuốc lá từ những đồng nghiệp trong công ty, nơi công cộng hay ngay chính chồng và bố của chúng ta cũng là những người thải ra làn khói trắng chết người đó. Tuy nhiên nhiều người không biết rằng hít khói thuốc trong thời gian dài sẽ có hậu quả thế nào. Hi vọng đọc xong bài viết này bạn có thể hiểu được “hút thuốc lá thụ động” có tác hại ra sao để tự bảo vệ chính mình và người thân xung quanh.

Thế nào là hút thuốc lá thụ động ?

Hút thuốc lá thụ động có nghĩa là hít phải khói thuốc lá của người khác thải ra khi đứng cạnh hay ngồi gần người hút. Người hít phải khói thuốc cũng được xem như một người “hút thuốc”. Khói thuốc được phân ra làm 2 dòng là: dòng khói chính (MS ¹ ) và dòng khói phụ (SS ²). Dòng khói chính là dòng khói do người hút thuốc hít vào và thải ra đi qua từ gốc điếu thuốc. Dòng khói phụ là khói thuốc từ đầu 1 điếu thuốc đang châm cháy toả vào không khí, nó không bao gồm phần khói thuốc do người hút thở ra. Sự kết hợp của dòng chính và dòng phụ của khói được gọi là khói thuốc (SHS ³ ) hoặc khói thuốc trong môi trường (ETS ⁴). Khói thuốc môi trường (ETS) là hỗn hợp của dòng phói phụ và khói thở ra của dòng khói chính cũng như các chất tạp nhiễm khuếch tán qua giấy quấn thuốc lá và đầu điếu thuốc giữa các lần hút. ETS rất giống với MS: nó bao gồm hơn 3.800 loại hoá chất. Điều đáng ngạc nhiên là SS có nhiều hỗn hợp gây ung thư mạnh hơn, độc hơn gấp 4 lần so với MS mặc dù ta hít vào chúng ở dạng pha loãng hơn. Điều này là bởi vì SS thường bị tạp nhiễm hơn MS, SS có kích thước phân tử các hạt nhỏ hơn nên nó vào sâu hơn trong tổ chức phổi. SS có chứa hàm lượng cao hơn nhiều các chất độc và các chất gây ung thư trong thuốc lá, bao gồm: – Nitrosamine hơn 10-30 lần – Ít nhất gấp 3 lần so với carbon monoxide (CO ⁵) – Amoniac hơn 15-300 lần Kích thước các hạt phân tử rất khác nhau ở các loại khói thuốc khác nhau. Kích thuớc các phân tử rắn dao động trong khoảng từ 0,1-1 micromet trong dòng khói chính, nhưng từ 0,01-1 micromet trong dòng khói phụ. Khi dòng khói phụ bị pha loãng hơn thì kích thước các hạt trở nên nhỏ hơn. Vì kích thước các hạt trong dòng khói phụ nhỏ hơn nên nó vào sâu hơn trong tổ chức phổi. (Theo như định nghĩa thì kích thước các hạt trong môi trường khói thuốc cũng nhỏ hơn trong dòng khói chính.

Một số tác hại của hút thuốc lá thụ động.

Khói thuốc là một chất gây ô nhiễm trong nhà phổ biến trong gia đình, những người hít phải khói thuốc chịu ảnh sức khỏe nghiêm trọng đặc biệt là trẻ em. Khói thuốc có thể đạt mức độ rất cao bên trong xe vì nó là một không gian khép kín nhỏ, vì vậy nếu có trẻ nhỏ trong xe tuyệt đối không nên hút thuốc. Nếu bạn hút thuốc trong nhà (dù bạn có mở cửa sổ) các hóa chất độc hại trong khói thuốc vẫn ở lại trong không khí ngay cả sau khi bạn đã hút xong, 85% khói thuốc là vô hình và nó còn bám lại trên quần áo, thảm sàn nhà, đồ nội thất, các bức tường xung quanh, nó gần như không thể phát tán đi.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng về lâu dài khói thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư phổi, đột quỵ của người hít phải khói thuốc bằng ⅓ người hút. Người ta ước tính rằng mỗi năm khói thuốc lá giết chết hơn 12.000 người ở Anh từ ung thư phổi, bệnh tim, đột quỵ và các bệnh phổi mãn tính, bệnh phổi tắc nghẽn (COPD. Tại Anh 165.000 trường hợp mới mắc bệnh ở trẻ em có liên quan đến khói thuốc. Các nhà khoa học từ Trung Quốc, Mỹ, Anh đã nghiên cứu trên gần 6000 người dân Trung Quốc thấy rằng người hút thuốc và người hít phải khói thuốc lá có nguy cơ cao mắc chứng mất trí nặng hơn so với những người không hút. Theo WHO ước tính mỗi năm có khoảng 1.25 tỷ người hút thuốc trên toàn thế giới – 80% trong số đó sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình – nơi các bệnh liên quan đến thuốc lá và chết là phổ biến nhất. Người ta ước tính rằng ở Úc, trong năm 2004- 2005 có 113 người lớn và 28 trẻ sơ sinh chết vì căn bệnh gây ra bởi khói thuốc trong nhà. Tiếp xúc với khói thuốc lá nói chung là khá khó chịu – nó làm cho bạn nhức đầu, ho hay đau họng. Nó cũng có thể gây kích ứng mắt và làm cho bạn cảm thấy mệt hoặc chóng mặt. Nếu bạn có bệnh hen suyễn tình trạng bệnh của bạn sẽ ngày tệ hơn nếu bạn sống và làm việc trong môi trường ngập khói thuốc liên tục. Khói thuốc gây ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tim, máu và mạch máu, gây thiệt hại cả ngắn hạn và dài hạn. Một người mắc bệnh tim nếu ở gần những nơi có nhiều khói thuốc lá thường xuyên sẽ dễ dẫn đến cơn đau tim đột ngột. Cụ thể là: khói thuốc ảnh hưởng đến niêm mạc của thành mạch máu và gây trở ngại với điều tiết lưu lượng máu. Nó làm cho máu của bạn dày hơn, kết dính và nhiều khả năng đóng cục. Carbon monoxide từ SHS thay thế một số lượng oxy trong máu, làm giảm việc cung cấp oxy cho tim và cơ bắp của bạn. Với việc thiếu oxy ngắn hạn có thể làm tổn thương vĩnh viễn cho tim mà các mô của bạn. Trải qua nhiều năm, các tác hại của khói thuốc thụ động là giúp đỡ để xây dựng các chất béo lắng đọng trên thành mạch máu, làm thu hẹp và làm cứng chúng gây ra viêm. Cuối cùng điều này có thể dẫn đến cơn đau tim.Đa số các ca tử vong do khói thuốc lá là do bệnh tim. Những người có yếu tố nguy cơ khác của bệnh tim mạch như bệnh tiểu đường, huyết áp cao, và bệnh mạch máu có nguy cơ lớn hơn từ tiếp xúc với khói thuốc. Đặc biệt, trẻ sơ sinh và trẻ em có nguy cơ ảnh hưởng từ khói thuốc lá rất lớn vì chúng có đường dẫn khí nhỏ hơn và hệ thống miễn dịch chưa trưởng thành. Đường hô hấp của chúng nhỏ hơn có nghĩa là chúng thở nhanh hơn do đó so với người lớn ở cùng một lượng thời gian thì chúng sẽ hít vào tương đối nhiều khói thuốc lá và các hóa chất độc hại của thuốc lá hơn.

Tác hại của khói thuốc lá với trẻ em bao gồm:

Một đứa trẻ sống trong một gia đình hút thuốc trong vòng 18 tháng đầu tiên sau khi trào đời có nguy cơ cao phát triển một loạt các bệnh về đường hô hấp, bao gồm viêm phế quản, viêm tiểu phế quản và viêm phổi. Chúng cũng dễ bị cảm lạnh, ho và viêm tai giữa. Phổi giảm hoạt động và tăng trưởng chậm. Khói thuốc có thể làm giảm nhịp thở và nhịp tim của trẻ. Hút thuốc thụ động là nguyên nhân gây đột tử ở trẻ sơ sinh (SUDI ⁶), trong đó bao gồm hội chứng đột tử trẻ sơ sinh (SIDS ⁷) và tai nạn chết người khi ngủ. Một đứa trẻ tiếp xúc với khói thuốc trong nhà có nhiều khả năng phát triển các triệu chứng hen suyễn, cơn suyễn tấn công nhiều hơn trong một khoảng thời gian dài. Trẻ em của những người hút thuốc có nguy cơ gia tăng bệnh viêm màng não, mà đôi khi có thể gây tử vong hoặc tàn tật.

Tác hại của khói thuốc lá với phụ nữ mang thai và thai nhi

Dữ liệu của Úc chỉ ra rằng khoảng 12% phụ nữ hút thuốc trong khi mang thai. Cả hai hút thuốc và hút thuốc thụ động có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi đang phát triển. Rủi ro sức khỏe cho người mẹ hút thuốc trong thời gian mang thai bao gồm tăng nguy cơ: – Sẩy thai và thai chết lưu – Sinh non, vỡ ối sớm và con sinh ra sẽ nhẹ cân – Đột tử ở trẻ sơ sinh (SUDI), trong đó bao gồm hội chứng đột tử trẻ sơ sinh (SIDS) và tai nạn chết người khi ngủ. – Biến chứng trong khi sinh.

Tác hại của khói thuốc lá với những người xung quanh chưa từng hút thuốc.

Những người chưa bao giờ hút thuốc sống với những người hút thuốc lâu năm có nguy cơ cao của một loạt các bệnh liên quan đến thuốc lá và nguy cơ sức khỏe, bao gồm: – “Hút thuốc thụ động” làm tăng nguy cơ bệnh tim. Có bằng chứng cho thấy rằng những người không hút thuốc nhưng sống trong một gia đình đầy khói thuốc lá, có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch vành so với những người không. – “Hút thuốc thụ động” làm cho máu kết dính và khả năng đóng cục, từ đó dẫn đến nguy cơ gia tăng các điều kiện sức khỏe khác nhau, bao gồm đau tim và đột quỵ. – Có bằng chứng rằng hút thuốc thụ động có liên quan với mức độ thấp của vitamin chống oxy hóa trong máu. – Chỉ cần 30 phút phơi nhiễm với khói thuốc có thể ảnh hưởng điều tiết lưu lượng máu trong mạch máu của bạn, đến một mức độ tương tự như thấy ở những người hút thuốc. – Tiếp xúc lâu dài với việc hút thuốc thụ động có thể dẫn đến sự phát triển của xơ vữa động mạch (hẹp động mạch). – Những người không hút thuốc người bị tiếp xúc lâu dài với khói thuốc thụ động có nguy cơ 20-30% cao phát triển bệnh ung thư phổi. – Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy hút thuốc lá thụ động có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ, ung thư xoang mũi, ung thư cổ họng, ung thư vú, dài hạn và các triệu chứng hô hấp ngắn hạn, mất chức năng phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính trong số những người không hút thuốc.

Giải thích từ viết tắt.

1. MS: Mainstream smoke. 2. SS: Sidestream smoke. 3. SHS : Second – hand smoke. 4. ETS: Environmental tobacco smoke. 5. Carbon monoxide (CO): Một chất khí không màu, không mùi, chúng ta không thể nhìn thấy hay ngửi được nó. Nếu hít quá nhiều sẽ gây cho bạn cảm giác đau đầu, chóng mặt buồn nôn và mất ý thức. 6. SUDI: Sudden unexpected death in infants. 7. SIDS: Sudden Infant Death Syndrome.

Nguồn tham khảo: 1. https://www.betterhealth.vic.gov.au 2. http://www.bupa.co.uk/health-information/directory/p/passive-smoking 3. http://www.cancerresearchuk.org